• Poszukiwanie ofiary wśród dzieci aktywnych online.
• Rozpoznawanie zainteresowań ofiary i jej potrzeb emocjonalnych. W wielu przypadkach sprawcy analizują treści publikowane przez dzieci w internecie, przede wszystkim w serwisach społecznościowych, a następnie wykorzystują uzyskaną wiedzę w kontaktach z dzieckiem.
• Zdobywanie zaufania dziecka. Sprawca, nawiązując relację, próbuje się z dzieckiem zaprzyjaźnić. Dokładnie je obserwuje i stara się oswoić ze sobą. Wykazuje zainteresowanie jego przeżyciami i problemami.
• Izolowanie dziecka i zbieranie informacji. Sprawca zwraca uwagę dziecka na niedostatki jego najbliższego otoczenia, np. brak zainteresowania ze strony rodziny i rówieśników, kreuje się na jedyną prawdziwie bliską osobę, nakłania dziecko do zachowania ich relacji w tajemnicy.
• Używanie wzmocnień pozytywnych. Sprawca jest miły dla dziecka, okazuje mu zainteresowanie lub obdarowuje prezentami.
• Poruszanie intymnych tematów. Sprawca oswaja dziecko z ideą współżycia seksualnego.
• Zachęcanie do ryzykownych zachowań. Między innymi przez prezentowanie materiałów pornograficznych, mających rozbudzić ciekawość dzieci i oswoić je z tematyką seksu, namawianie do robienia sobie intymnych zdjęć.
• Zrzucanie na dziecko odpowiedzialności.
• Szantaż. Na pewnym etapie relacji sprawca będący w posiadaniu zapisów krępujących rozmów, zdjęć lub filmów erotycznych z udziałem dziecka grozi mu ich upublicznieniem, żądając spotkania lub przesyłania kolejnych materiałów.

Dążenie do zaspokojenia odczuwanych potrzeb jest procesem naturalnym. Zdarza się jednak, że nawet dorośli mają trudności w ich rozpoznaniu, nazwaniu i wyrażeniu. Taki stan często dotyczy dzieci i młodzieży, którzy dopiero odkrywają świat, poznają siebie oraz doświadczają wielu nowych sytuacji, które mogą w nich wzbudzać silne emocje. Młody człowiek ma prawo zagubić się w gąszczu doznań oraz nie dostrzegać zagrożeń i nie rozumieć intencji innych wobec siebie. Z tego względu bardzo ważne jest, aby rodzice byli uważni na to, co przeżywa dziecko, stawiali czytelne granice, wspierali je w procesie zaspokajania potrzeb i czuwali nad tym, w jaki sposób jest to realizowane.

Dzieci

Dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym są naturalnie ufne, ciekawe świata i łatwo poddają się autorytetom osób  starszych od siebie. Dlatego warto zwrócić uwagę na to, jakie aktywności podejmują online. Chęć poznawania świata i nowych osób może je narazić na różne niebezpieczne kontakty, w tym na zagrożenie związane z uwodzeniem przez dorosłych.

Młodzież

Okres dorastania jest czasem bardzo dynamicznym i charakteryzuje się wieloma zmianami w sferze zarówno psychicznej, jak i fizycznej nastolatka. Ze względu na potrzebę budowania własnej autonomii, zaprzeczania utartym wzorcom i przekazywanym  przez dorosłych wartościom młodzi ludzie w okresie dorastania eksperymentują, badają własne możliwości oraz granice, a także kwestionują autorytety.

Potrzeby relacji z innymi osobami, nowych doznań, poradzenia  sobie z negatywnymi emocjami, stresem czy napięciem, ucieczka  od problemów, naturalna ciekawość, poszukiwanie rozrywki,  walka z nudą, bunt, czy chęć zaimponowania rówieśnikom, mogą  prowadzić do podejmowania przez młodych ludzi ryzykownych zachowań, w tym także kontaktów z obcymi osobami online.

Znajdź czas, żeby zatrzymać się na chwilę i z trybu działania przełączyć się na tryb uważnej obecności. Na chwilę przestań myśleć o wszystkich obowiązkach, które na was czekają, nie pospieszaj rozmowy, nie przerywaj opowieści, nie rób jednocześnie innych rzeczy, nie forsuj za wszelką cenę swoich racji.

Rozmowa to dialog, w którym jest miejsce na odmienne zdanie dziecka. Doceniaj te chwile, kiedy twoje dziecko przedstawia własną opinię i potrafi jej bronić, wspieraj je w wyrażaniu własnego zdania. To umiejętność, z której będzie mogło skorzystać w kontaktach z rówieśnikami, np. w sytuacjach presji rówieśniczej oraz w sytuacjach online, kiedy ktoś będzie chciał je nakłonić do zrobienia czegoś, na co nie ma ochoty albo z czym się nie zgadza.

Bądź też obecny, kiedy dziecko milczy. W momentach, kiedy nie umie albo nie jest gotowe podzielić się swoją historią, powinno czuć twoją miłość, wsparcie, dostępność oraz to, że kiedy zdecyduje podzielić się swoim problemem, spotka się ze zrozumieniem i akceptacją.

Obawa przed niezrozumieniem ze strony rodziców jest częstym powodem, dla którego dzieci nie opowiadają im o swoich trudnościach. Lęk przed negatywną oceną, brakiem akceptacji i karami często prowadzi do wycofania oraz kłamstw. Nieznajomość prawdziwych przeżyć dziecka i brak dostępu do jego świata może uśpić rodzicielską czujność oraz zwiększyć prawdopodobieństwo pozostawienia dziecka bez wsparcia wtedy, kiedy najbardziej będzie go potrzebowało.

Unikaj takich zachowań jak manipulowanie, ośmieszanie, krytykowanie, wyśmiewanie, upokarzanie, straszenie, zmuszanie czy porównywanie z innymi. Często w relacji z dzieckiem reagujemy automatycznie, powielamy negatywne reakcje, których sami doświadczyliśmy w dzieciństwie. Dlatego warto przyglądać się swoim zachowaniom, być wobec nich krytycznym i poszukiwać nowych rozwiązań.

Wszystko to nie znaczy oczywiście, że w rozmowie z dzieckiem nie ma miejsca na wyrażanie rodzicielskich opinii i oczekiwań. Wręcz przeciwnie – komunikuj to, co dla ciebie jako rodzica jest ważne i dlaczego.

Bądź wrażliwy na niewerbalne sygnały swojego dziecka. Wzruszenie ramion może nie tylko wyrażać lekceważenie, może też być wyrazem bezradności, a częste zamyślanie się i ucieczka w marzenia mogą być objawem wrażliwości, ale też próbą ucieczki z otaczającej rzeczywistości. Za zachowaniami i reakcjami dziecka stoją konkretne potrzeby i uczucia, kiedy je zauważamy oraz nazywamy, to możemy się nimi skutecznie zająć.

Kiedy twoje emocje wymykają się spod kontroli, pomyśl: moje dziecko jest dla mnie bardzo ważne – czy ono to teraz czuje i rozumie? Jak w tym momencie mogę mu to okazać?

Wyjaśnij dziecku, że czasami relacje z ludźmi mogą być szkodliwe. Porozmawiaj z nim o manipulacji, uzależnianiu i wykorzystywaniu bliskości dla niedobrych celów.

Wspólnie przyjrzyjcie się, co oznaczają i jak konkretnie przejawiają się w relacjach: szacunek, zrozumienie, zaufanie, szczerość, dobra komunikacja, wsparcie i zdrowe granice. Ważne, żeby to nie były puste pojęcia, jeżeli możesz, podaj również przykłady z własnego doświadczenia.

Rozmawiaj z dzieckiem o wzorcach płynących z internetu i mediów, przyglądaj się treściom, które ogląda, i bohaterom, których śledzi. Zarówno dziewczyny, jak i chłopcy są bowiem odbiorcami konkretnych, promowanych przez niektóre media przekazów dotyczących wyglądu i zachowania – „bycia sexy” oraz przedmiotowego traktowania kobiet i mężczyzn. Dlatego bardzo ważne  jest, żeby prostować medialny przekaz i uświadamiać dziecku,  że nie ma jednego obowiązującego wzorca urody. Dobrze jest pokazywać dziecku inne sposoby prezentowania siebie i budowania swojej tożsamości. Warto także rozmawiać o tym, czym jest szacunek do własnego ciała i wizerunku, oraz że na naszą wartość składa się o wiele więcej niż wygląd.

Nastolatek powinien wiedzieć, czym jest przemoc w relacji i jak może się przejawiać. W kontekście relacji online możliwymi sygnałami ostrzegawczymi są:

• szybkie dążenie do zacieśnienia relacji;
• próba izolacji od rodziny i znajomych;
• kontrola codziennego życia;
• ciągły kontakt i oczekiwanie stałej dostępności;
• szantaż emocjonalny i wywoływanie poczucia winy;
• złość i agresja w przypadku niespełniania bądź niewystarczająco gorliwego spełniania oczekiwań sprawcy;
• namawianie do ukrywania relacji i tego, co się w niej wydarza, oraz do strzeżenia wspólnej tajemnicy;
• prośby, nakłanianie albo wymuszanie wysyłania intymnych zdjęć i filmów;
• oczekiwanie różnych dowodów miłości i zaangażowania w relację

Rodzice powinni zadbać, by młodsze dzieci nie miały kontaktów z obcymi w sieci, jednak wraz z wiekiem dziecka staje się to trudniejsze i mniej zasadne. Dlatego ważne jest, żeby uczulić dziecko na sposoby weryfikacji tożsamości osoby poznanej online, np. sprawdzenie takich informacji jak:

• jej szkoła i znajomi online oraz grupy, do których należy,
• częstotliwość i historia publikowania online,
• interakcje z innymi znajomymi,
• możliwość zobaczenia jej „na żywo” za pomocą kamerki internetowej, aplikacji umożliwiającej połączenia wideo etc.

Od kiedy dopuszczamy możliwość spotkań dziecka ze znajomymi poznanymi w sieci, niezmiernie ważne jest ustalenie zasad bezpieczeństwa takich spotkań:

• rodzice zawsze powinni wiedzieć o takim spotkaniu i wyrazić na nie zgodę;
• dziecku powinna towarzyszyć zaufana osoba dorosła lub (w przypadku młodzieży) starsze rodzeństwo albo zaufani rówieśnicy;
• spotkania powinny się odbywać w dzień, w miejscu publicznym, w którym przebywa wiele osób;
• po spotkaniu warto porozmawiać z dzieckiem, aby upewnić się, czy spotkanie spełniło jego oczekiwania oraz czy nie wydarzyło się nic niepokojącego.

W kontekście niebezpiecznych kontaktów warto poruszać z dzieckiem również kwestie związane z ochroną prywatności online – uczulić je, że to, jakie informacje o sobie (m.in. dane, zdjęcia, filmy) i w jaki sposób publikuje w sieci wpływa na jego bezpieczeństwo. Ważne, żeby dzieci nie zaczynały swojej przygody z serwisami społecznościowymi przed ukończeniem 13. roku życia. Kiedy już mają profil w takim serwisie, powinny go odpowiednio skonfigurować, przede wszystkim zmieniając ustawienia z publicznych (dających każdemu dostęp do informacji) na ograniczone, czyli takie, w których publikowane materiały widoczne są tylko dla znajomych. Warto również nauczyć dziecko, by nie przyjmowało do grona znajomych przypadkowych, bliżej nieznanych osób.

Gdy wiemy lub podejrzewamy, że nasze dziecko jest uwodzone w sieci, sprawę zgłaszamy policji lub prokuraturze w formie zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa. Zawiadomienie powinno zawierać jak najwięcej informacji o sytuacji, w której znalazło się dziecko. Do zawiadomienia trzeba dołączyć wszystkie dostępne ślady uwodzenia – zapisy (zrzuty ekranu) rozmów, zdjęcia czy linki do stron, z których korzystało dziecko.

Rodzic jako przedstawiciel małoletniego ma prawo wglądu w akta postępowania, uczestniczenia w czynnościach, ustanowienia pełnomocnika w sprawie i odwoływania się od postanowień organu prowadzącego postępowanie. Może też przyłączyć się do po-stępowania jako tzw. oskarżyciel posiłkowy, czyli osoba, która działa obok prokuratora i ma podobne prawa.

800 100 100 to bezpłatna, anonimowa pomoc telefoniczna i online dla rodziców oraz nauczycieli, którzy potrzebują wsparcia lub informacji w zakresie pomocy dzieciom przeżywającym kłopoty i trudności wynikające z problemów oraz zachowań ryzykownych, m.in. związanych z uwodzeniem online, a także przeciwdziałania tym zjawiskom.

116 111 to bezpłatna, anonimowa pomoc telefoniczna i online dla dzieci oraz młodzieży. Służy dzieciom potrzebującym wsparcia, opieki i ochrony. Zapewnia dzwoniącym możliwość rozmowy o sprawach dla nich ważnych i kontaktu w trudnych sytuacjach.